Realną wartość pieniądza można określić poprzez porównanie jej do ilości kupowanego dobra. Przyjmijmy, że dziś dysponujemy kwotą 100 złotych, a jeden kilogram jabłek kosztuje 2,50 zł. Oznacza to, iż na chwilę obecną możemy sobie kupić 40 kg jabłek.
Załóżmy, że w ciągu kolejnych 12 miesięcy cena jednego kilograma jabłek wzrosła o 8 procent (na rynku był nieurodzaj) do 2,70 zł, a my nadal mamy "swoje" 100 złotych. Niestety owa kwota jest teraz mniej warta niż przed rokiem, ponieważ kupimy za nią 37 kilogramów jabłek (wcześniej było 40). Mam nadzieję, że rozumiecie o co mi chodzi?
Wszystkiemu winna jest inflacja, czyli najprościej mówiąc: "wzrost cen". W naszym przykładzie powyżej owa podwyżka cen wyniosła dokładnie 8 procent (2,50 zł x (1 + 0,08) = 2,70 zł). Tym samym posiadana przez nas stówa straciła na wartości.
Nieco uproszczony wzór na to jak wyliczyć realną wartość pieniądza wygląda tak:
Wr = Wn / (1+i)^n, gdzie:
Wr - wartość realna
Wn - wartość nominalna
i - wskaźnik inflacji
n - liczba lat
Wracając do naszego przykładu łatwo obliczyć, że przy inflacji równej 8 proc. (o tyle zdrożały jabłka) posiadane przez nas 100 złotych jest warte około 92,60 zł. Aby to udowodnić podstawmy do wzoru nasze zmienne:
Wr = 100 zł/ (1 + 8 proc.)^1 = 100 zł/1,08 = 92,59 zł
Wartości w nawiasie podniosłem do "pierwszej" potęgi, ponieważ wyliczenia dotyczą jednego roku. Gdyby przez najbliższe 3 lata jabłka drożały o 8 procent rocznie, to po tym okresie kosztowałyby już 3,15 zł/kg, a wartość realna naszej stówki skurczyłaby się do 79,38 zł (wartość w nawiasie podnosimy do trzeciej potęgi) i to pomimo tego, że w portfelu nadal mielibyśmy banknot 100 złotowy.
Sytuacja odwrotna nastąpi natomiast, gdy na rynku będziemy mieli do czynienia z deflacją, czyli spadkiem cen (zjawisko to występowało w całym 2015 roku przyjmując na koniec średnią wartość na poziomie minus 0,9 proc.). Podstawiając taką zmienną do wzoru otrzymamy informację, że 100 złotych, które posiadaliśmy na początku 2015 roku jest dziś warte około 100,91 zł - możemy za nie kupić więcej towarów niż rok temu.
Sami dobrze widzicie, że zjawiska ekonomiczne wpływają na zawartość Waszych portfeli.
A jak to się ma do wyliczeń emerytalnych?
Tego, że podczas budowania kapitału na przyszłą emeryturę korzystamy z magii procentu składanego nie muszę nikomu tłumaczyć. Do ustalenia wysokości kwoty jaką uda nam się uzbierać służy bardzo prosty wzór na przyszłą wartość pieniądza, który wygląda mniej więcej tak: FV = PV * (1 + r/m)^nm - dokładną zasadę jego działania opisałem TUTAJ, więc nie będę się powtarzał.
Przy wykorzystaniu powyższego wzoru możemy się dowiedzieć, że odkładając regularnie 200 złotych na koncie oszczędnościowym (z kapitalizacją miesięczną) oprocentowanym na 3 proc. w skali roku po 20 latach oszczędzania uzbieramy 65 824,55 zł.
No dobrze, powyższa kwota robi wrażenie, ale ile ona będzie warta realnie? Czy te 66 tys. złotych będzie warte tyle samo za 20 lat?
Do rozwiązania tego problemu wykorzystamy wzór na realną wartość pieniądza wspomniany na początku wpisu. Od razu muszę Was ostrzec, że nasze wyliczenie jest skazane na porażkę, ponieważ nikt, naprawdę nikt (żaden ekonomista, profesor, czy polityk) nie jest w stanie przewidzieć inflacji jaka wystąpi w ciągu najbliższych 20 lat. Za pewną wytyczną możemy przyjąć cel inflacyjny NBP, który wynosi 2,50 proc. z dopuszczalnym odchyleniem +-1 pkt. proc., ale jak widać w ostatnim roku (deflacja) i on nie został osiągnięty. Niemniej policzmy :)
Przy założeniu, że w ciągu najbliższych 20 lat uda nam się uzbierać kwotę 65 824,55 zł i że przez ten okres roczne wskaźniki inflacji będą równe celowi NBP (2,5 proc.), to realna wartość wspomnianej kwoty wyniesie zdecydowanie mniej - bo 41 170,81 zł.
Wr = 65824,55 zł / (1 + 2,5 proc.)^20 = 65824,55 zł / (1,025)^20 = 41 170,81 zł
Jednakże, gdyby w tym czasie w naszym pięknym kraju utrzymywała się ubiegłoroczna deflacja, to wartość zgromadzonych przez nas pieniędzy wyniosłaby aż 78 870,54 zł. Sami dobrze widzicie jak wiele zależy od czynników, na które nie mamy wpływu.
Ciekawostka
Gdybyście jednak rzeczywiście chcieli aby uzbierane przez Was pieniądze w przyszłości były warte realnie 65 824,55 zł (inflacja równa 2,5 proc.), to we wspomnianym okresie (20 lat) powinniście uzbierać kwotę 107 861,20 zł. Oznacza to, że na owym koncie oszczędnościowym powinniście miesięcznie odkładać 328 złotych, a nie 200 zł jak pierwotnie.
Podsumowanie
Mam nadzieję, że temat realnej wartości pieniądza przybliżyłem Wam w wystarczający sposób. Co więcej liczę, iż od dziś każdy z Was nieco inaczej spojrzy na swoje oszczędności i będzie się mocno starał aby wartość realna jego pieniędzy rosła lub chociaż utrzymywała się na stałym poziomie. Czego z całego serca Wam życzę :)
Pozdrawiam, Jacek
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz